1995

Deus in Machina (Gonzo Circus nr. 18, Dec '95, by Stefan Flipkens)

De muzikale wederwaardigheden van Robin Proper-Sheppard by The God Machine, het Flower Shop-label en zijn nieuwe band Sophia
Met het plotse overlijden van bassist Jimmy Fernandez verloor The God Machine (zie ook GC8) een onvervangbaar ritmisch tandrad. Fernandez' dood, vlak na de opnames van het tweede album ('One Last Laugh In A Place Of Dying'), betekende het vroegtijdige einde van een band die als geen ander haar uiterst turbulente leven in tragisch mooie songs wist te vertalen, soms in furieuze op tribale donderritmiek voortdenderende gitaarsalvo's, dan weer in zalvende, met omfloerste stem gezongen ballads. Hoofdmachinist Robin Proper-Sheppard lijkt zich na een jaar van bezinning te hebben herpakt. De bedrijvigheid rond zijn Flower Shop-label begint alsmaar toe te nemen en de zanger-gitarist, voor wie songschrijven zoveel betekent als het kappen van klanken uit het eigen hart, heeft na een jaar van akoestische gitaartherapie ook zijn elektrische gitaar terug van onder het stof gehaald...

Boeketje decibels
Proper-Sheppard: "Het Flower Shop label stond al in zijn kinderschoenen toen we nog met The God Machine bezig waren. In die tijd waren we met de band naar Praag gegaan om er aan ons tweede album te werken. Vlak nadat we van Praag terugkeerden, ontmoette ik de mensen van Elevate en besloot ik om een singletje van hen uit te brengen. Nog voordat het album 'One Last Laugh In A Place Of Dying' opgenomen werd, volgden nog singles van Rosa Mota en Swervedriver en ik moet zeggen, het liep allemaal echt van een leien dakje.
Na de dood van Jimmy was ik aanvankelijk heel twijfelachtig om mijn leven zoals ik het hier in Engeland leidde verder te zetten. Ik overwoog om definitief naar mijn geboortestad San Diego terug te gaan en er wat op het strand rond te hangen, zoals Jimmy, Ronald (Austin, drums, sf) en ik dat vroeger altijd deden. Uiteindelijk realiseerde ik me echter dat ik dit elven niet zomaar kon opgeven en sindsdien ben ik me volledig op het Flower Shop label gaan toeleggen. Ik heb een jaar lang zelf geen muziek gemaakt.
Naast het uitbrengen van albums run ik een singleserie die de Flower Shop Limited Edition gedoopt werd. Alle songs in deze reeks zijn opgenomen op achtsporen en de hoesjes zijn allemaal min of meer identiek aan elkaar, overwegend wit. De groepsnamen zijn er allemaal met dezelfde rubberstempel op gedrukt en ze zijn allen met de hand genummerd. Het enige artistieke surplus is de door de bands zelf ontworpen sticker die erop geplakt wordt. Er zit dus wel een concept achter de serie. De volgende single in de reeks zal er een van 18th Dye worden. Verder staan er nog nieuwe releases op stapel van Elevate, Ligament en Melt. Ik hou mijn vingers gekruist.
Zelf ben ik tegenwoordig ook in een aantal samenwerkingsverbanden betrokken, waarvan de muzikale neerslag wellicht binnenkort via het label zal uitgebracht worden. Zo heb ik samen met een kerel die zich Wagon Christ noemt, Bedouin Absinth en twee mannen van de techno groep MLO enkele waanzinnige improvisatiesessies gedaan. Echt té gek om te beschrijven; totaal verstoorde en verwrongen geluiden, een kunststukje dus (lacht). De opnames van die improvisaties hebben we dan in de studio tot songs herpuzzeld door er samples uit te halen. It's mental! I can't explain it! Heb je al ooit van het platenlabel Clear gehoord? Wel, op het einde van deze week ga ik met enkele mensen van dat label ook weer een trackje componeren."

Techno, therapie, Sophia
We vroegen Proper-Sheppard of hij zichzelf nu plots in de richting van de techno ziet evolueren.
Proper-Sheppard: "Zeker niet. Ik heb dit puur voor de lol gedaan. De laatste tijd ben ik weliswaar meer en meer in techno geïnteresseerd, maar meer in passieve zin, ik vind het wel genietbaar. Ik heb met een aantal vrienden geprobeerd enkele techno tracks in elkaar te knutselen, maar dat is echt niet aan mij besteed. Mijn wijze van songschrijven staat immers helemaal haaks op de manier waarop techno tot stand komt, denk ik. Ik baseer de betekenis van een nummer en de richting die het uit moet gaan volledig op het gevoel dat ik wil uitdrukken. Ik laat me bij het schrijven volledig door mijn gevoelens navigeren, terwijl dat met techno helemaal niet het geval is. Men is daar niet noodzakelijkerwijze bezig met het uitdrukken van een innerlijk gevoel. Techno tracht die innerlijke staat juist te ontstijgen, het is puur escapisme, dansvloergeoriënteerd. Het gaat erom hoe de mensen aan het bewegen te krijgen, hoe hen in dat escapisme te loodsen.
Ik hou ervan me op een experimentele wijze met deze muzikale stromingen bezig te houden. Ik verwacht niet van deze genres dat zij mijn drang om mijn innerlijke gevoelswereld uit te drukken zullen bevredigen. Zij kunnen niet suggereren hoe ik ben of wie ik ben. Vandaar dat ik de kunst van de expressie aan mijn andere muzikale activiteiten overlaat (lacht)."
Proper-Sheppard blijkt de writer's block en de emotionele modderpoel waarin hij na de dood van Fernandez terechtkwam doorstaan te hebben...
Proper-Sheppard: "Zo'n drie maanden geleden ben ik met mondjesmaat terug de muzikale draad beginnen op te pakken die na de dood van Jimmy abrupt afgebroken werd. Ik schreef sporadisch wel eens een stukje muziek tijdens het afgelopen jaar, maar meer dan een vorm van verwerkingstherapie was dat eigenlijk niet. Het was niet zomaar het verwerken van het einde van een band. Ik denk, of beter hoop dat de platen van The God Machine voldoende suggereerden dat wij meer waren dan zomaar een muzikaal samenraapsel. De band was eigenlijk meer een heel hechte vriendenkring dan een songmachine. We deelden tien jaar lang lief en leed met elkaar en vooral na ons vertrek van San Diego naar Engeland hebben we ons samen door een heel zwarte tijd moeten slepen. Zonder Jimmy verdergaan was iets dat niet eens in ons hoofd opkwam. Het was zo vanzelfsprekend dat dat niet mogelijk was. Trouwens, toen Jimmy stierf hebben we niet eens meer verder gewerkt aan het album. Austin en ik besloten om het exact in de staat achter te laten waarin het zich bevond. 'One Last Laugh In A Place Of Dying' is dus eigenlijk een werk in uitvoering dat nooit zal beëindigd worden (zelfs de werktitels ('The Tremolo Song', 'The Train Song',...) bleven intact, sf). Het leek ons ongepast nog wijzigingen te gaan doorvoeren, het was de mooiste manier om de herinnering aan Jimmy levend te houden.
Het was dus niet zomaar in het reine komen met het einde van een band, het was ook het verwerken van een plotse identiteitscrisis. Elk lid zat immers zo ingekapseld in de band dat de identiteit van elk ego erg vergroeid was met die van de band als geheel. Nadat de groep verdween, ben ik eigenlijk op zoek moeten gaan naar een nieuwe identiteit, los van het bandgebeuren. Wat ging ik doen, hoe kon ik terug op een comfortabele manier zijn? The Flower Shop bood me uiteindelijk het perfecte toevluchtsoord, weg van de spots op het podium, rustig werken achter de schermen zonder de druk van platenmaatschappijen die me met deadlines bedreigden.
En tegenwoordig lijkt mijn songschrijven weer meer in te pikken op de evolutie die we met de release van 'One Last Laugh...' hadden ingezet. Ik word daarbij begeleid door de mensen van Swervedriver. Onder de naam Sophia brengen we binnenkort een single uit in de V.S."
Sophia ligt wellicht meer in het verlengde van The God Machine dan die experimentele techno-escapades...?
Proper-Sheppard: "Het is vanzelfsprekend dat er tussen Sophia en The God Machine ongetwijfeld gelijkenissen gaan waargenomen worden, alleen al omdat ik in beide bands als zanger-gitarist fungeerde. Maar ik veronderstel dat Sophia toch niet als een vervolg op The God Machine zal beschouwd worden. Ik verwacht wel van de nieuwe band dat ze dezelfde directheid en intimiteit als The God Machine uitstraalt. In de afgelopen weken heb ik voor 't eerst sinds een jaar mijn elektrische gitaar nog eens ingeplugd en ik heb er een nummer mee geschreven waarvan ik denk dat de God Machine fans het echt wel zullen appreciëren. De nieuwe songs zijn wel minder episch, ze zijn strakker gestructureerd, wat de directheid zeker ten goede komt. Daarmee zet ik dus eigenlijk de trend verder die met 'One Last Laugh...' was ingezet.
De enige reden waarom ik verder ga met muziek is omdat ik na die bezinningsperiode me ervan bewust ben geworden dat het zo in mijn persoonlijkheid ingebakken zit dat ik op de gebeurtenissen rondom mij slechts muzikaal kan reageren. Muziek is het perfecte vehikel voor mijn gevoelens. Ik kan dat niet ontkennen en ik heb dat leren accepteren. Momenteel voel ik me daar heel goed bij."

One Last Laugh In A Place Of Dying
Binnenkort zal 'One Last Laugh...' voor 't eerst ook in de V.S. verkrijgbaar zijn. Vreest Preper-Sheppard niet dat dat eigenlijk totaal onnodig oude wonden opnieuw zal openrijten?
Proper-Sheppard: "Fiction Records heeft me de rechten gegeven om het album ook in de V.S. uit te brengen maar er zal geen grote publiciteitscampagne rond gaan gevoerd worden. Daarom dat ik binnenkort eens naar de V.S. zal moeten gaan om alles op punt te stellen. Omdat we na de dood van Jimmy besloten niet meer verder te gaan, noch te gaan toeren, waren er hoegenaamd geen platenlabels meer in de V.S. die bereid waren om 'die plaat zonder band' nog uit te brengen, hoewel het toch een prachtig album was.
Het zat eigenlijk zo. Omdat de verdeling van onze eerste plaat 'Scenes From The Second Storey' in de V.S. zo moeizaam verlopen was, hadden we ons contract met Polygram opgezegd. Op het moment dat Jimmy stierf waren we nog aan het onderhandelen met tal van geïnteresseerde firma's. Maar om de bekende reden haakten zij allen plotseling af. Ik was hoegenaamd niet bereid nog enige toegevingen te doen; ik deed wat moreel goed was voor The God Machine en niet wat commercieel goed was voor de platenfirma."
In heel wat recensies werd de zwartgalligheid en de tragische sfeer waarin de plaat baadt in verband gebracht met Jimmy's dood. Alsof de plaat die reeds leek te voorafschaduwen...
Proper-Sheppard: "Ik besefte wel dat de dood van Jimmy de plaat in een heel ander daglicht zou stellen en dat de recensenten dat zeker in hun interpretaties zouden gaan integreren. Maar ik wilde nu eenmaal die plaat uitbrengen, alleen al maar om die laatste schaterlach die ik met Jimmy deelde toen we het slotnummer 'The Sunday Song' samen componeerden. Voor mij persoonlijk wilde ik die herinnering door het uitbrengen van dat album als het ware vereeuwigen. Naar de muziekwereld toe onthield ik me van al te veel promotionele prietpraat. De plaat werd enkel uitgebracht voor alle fans die ook het eerste album hadden gekocht. Dat zal ook met de release in de V.S. het geval zijn."
Proper-Sheppard, die zich altijd totaal façadeloos blootlegt in zijn beverige, introspectieve ballads en snoeiharde ontladingen van opgekropte frustraties, vindt het allesbehalve abnormaal dat mensen in de biografie van de band wroeten om de muziek beter te leren begrijpen. De getormenteerdheid in muzikale tornadovorm waar The God Machine altijd voor garant heeft gestaan is nu eenmaal zeer diep geworteld in het turbulente leven dat het drietal o.a. leidde in een armzalig krakerspand ergens in Camden.
Proper-Sheppard: "Dat mensen die biografische achtergronden uitspitten, daar is wellicht ook de donkerte waarin mijn teksten baden niet vreemd aan. Het is immers zo dat ik mij in mijn persoonlijke leven vrij vaak overgeef aan diepgravende contemplaties over onderwerpen als lijden en dood. En dat drukt zich natuurlijk ook door in mijn teksten. Komt daarbij dat ik altijd bewust opteer voor zeer transparante, uit simpele woorden opgebouwde verhalen, wat het inlevingsvermogen voor de luisteraar erg groot maakt. Songs moeten open zijn, zij moeten uiteenlopende interpretaties kunnen genereren. That's what art is about! Na het uitkomen van de eerste plaat, toen onze biografie naar buiten toe nog brij bedekt was gebleven, hadden veel recensenten de grootste moeite om 'Scenes From The Second Storey' gevoelsmatig te plaatsen en te begrijpen. Het tweede album en alle gebeurtenissen erom heen hebben velen doen inzien hoe intens en doorleefd voor ons het muziek maken was. De recensies over de tweede plaat vond ik over het algemeen veel beter, omdat er aan de interpretaties duidelijk veel meer aandachtige beluisteringen voorafgegaan waren. De recensies waren, misschien wel door de omstandigheden, veel eerlijker."

Commercie en medeleven
Dat The God Machines activiteiten zich niet alleen beperkten tot het muziekmedium moge blijken uit de artistieke met assistentie van iemand uit de Derek Jarman crew gemaakte videoclips, uit de kortfilms van drummer Ronald Austin en de fotografische miniatuurtjes van wijlen Fernandez. Een tentoonstelling met het beste uit Fernandez' fotografisch werk, bedoeld als postuum eerbetoon, is er tot grote spijt van Proper-Sheppard en Austin nooit gekomen...
Proper-Sheppard: "Die tentoonstelling is nooit van de grond gekomen. We hebben ons rot gezocht naar de negatieven en print-outs van Jimmy's foto's. Vlak voor zijn dood had hij nog hele reeksen foto's ontwikkeld, maar we hebben ze nergens meer kunnen vinden. De enkele foto's die we tenslotte vonden hebben we naar een Duits tijdschrift gestuurd dat er dan een slap artikeltje, nou ja artikel... ze hebben de foto's gewoon afgedrukt met als begeleidende tekst enkele citaten uit songs van The God Machine.
Kwam daar nog bij dat we geen geschikte zaal vonden voor een dergelijke expositie en dat, naarmate de tijd vorderde meer en meer mensen zich met die expositie begonnen te moeien die totaal geen greintje affiniteit met de dood van Jimmy hadden. Uiteindelijk hebben we ons voornemen dan maar afgeblazen, omdat de oorspronkelijke opzet toch totaal verwaterd was. Onze platenmaatschappij wou zelfs dat de expositie zou gehouden worden gelijktijdig met de release van 'One Last Laugh...'. Dat was helemaal uit den boze, een publiciteitsstunt! Dat was wel het laatste dat we met die tentoonstelling beoogden! Dat zou alles geruïneerd hebben. Niet verwonderlijk dus dat het in die periode tot een serieuze botsing tussen mij en Fiction Records is gekomen. Na Jimmy's overlijden vonden ze het aanvankelijk volkomen begrijpelijk dat The God Machine zou ophouden te bestaan, dat er dus ook geen singles en geen video's meer zouden uitgebracht worden en dat er niet meer zou getoerd worden... We waren nog maar nauwelijks terug van de begrafenisceremonie of de firma was haar plannen plots al aan het wijzigen! Ik ben toen in een bui van razernij het kantoor uitgestapt. Dit was echt een major label fiasco. Ondertussen heeft The Flower Shop me al veel bijgeleerd over het reilen en zeilen in de muziekindustrie en over de gespleten realiteit waarin muziek als kunstvorm en commercieel product zich bevindt. Ik beweer niet dat het onmogelijk is om met je uiterst persoonlijke creatieve werkstukken in een commercieel systeem mee te draaien maar je zal er verdomd goed op moeten toezien dat men je uiteindelijk de controle over je creativiteit niet afsnoept. En natuurlijk appreciëren de platenmensen je kunst wel, zolang het de zaken maar ten goede komt. Wanneer dat niet meer zo is, kunnen ze plotseling veel minder genieten van je kunst (lacht).
Onze relatie met Fiction was aanvankelijk buitengewoon goed, gebaseerd op wederzijds respect. Maar toen Jimmy stierf werden die zakenmensen plotseling gedwongen zich op een menselijk emotionele manier met ons bezig te houden en daar waren ze hoegenaamd niet tot in staat. Dat is wat me zo gedesillusioneerd heeft. Met de nodige koppigheid is het perfect mogelijk mee te draaien in die commerciële mallemolen maar verwacht geen medeleven. That's just the way it is... (stilte). That's just the way it is."